روغن حیوانی چیست؟
روغن حیوانی، که در ایران با نامهای روغن کرمانشاهی و روغن زرد نیز شناخته میشود، یک فرآورده خوراکی از شیر گاو یا گوسفند است. این روغن از چربی شیر گرفته میشود و به طور سنتی با حرارت دادن و جدا کردن چربی از آب و سایر مواد تشکیل دهنده شیر تهیه میشود. مضرات روغن حیوانی و فواید آن متفاوت است.
روغن حیوانی به دلیل عطر و طعم قوی و خواص مفید برای سلامتی، در آشپزی و طب سنتی ایرانی جایگاه ویژهای دارد. در مورد مضرات روغن حیوانی در ادامه توضیح می دهیم.
روغن حیوانی از دیرباز در ایران و سایر نقاط جهان استفاده میشده است. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد انسانها از حدود 10000 سال پیش از روغن حیوانی استفاده میکردهاند.
انواع روغن حیوانی:
- روغن گاوی: این نوع روغن حیوانی از شیر گاو تهیه میشود و رایجترین نوع روغن حیوانی است.
- روغن گوسفندی: این نوع روغن حیوانی از شیر گوسفند تهیه میشود و طعم و عطر قویتری نسبت به روغن گاوی دارد.
- روغن مخلوط: این نوع روغن حیوانی از مخلوط شیر گاو و گوسفند تهیه میشود.
روش تهیه روغن حیوانی
روش تهیه روغن حیوانی به صورت زیر است. مضرات روغن حیوانی و فواید آن به نوع مصرف و مقدار مصرف آن بستی دارد.
مواد لازم:
- کره محلی: 1.5 کیلوگرم
- آب: 1/2 پیمانه
- نمک: 1/2 قاشق چای خوری
- آرد سفید: 1 قاشق غذاخوری
طرز تهیه:
- کره را در قابلمهای با اندازه مناسب بریزید.
- آب و نمک را به کره اضافه کنید.
- قابلمه را روی حرارت ملایم قرار دهید تا کره ذوب شود.
- زمانی که کره ذوب شد، آرد را به آن اضافه کنید و به طور مداوم هم بزنید.
- به هم زدن ادامه دهید تا ذرات کره به طور کامل جدا شوند و ته نشین شوند.
- مخلوط را از روی حرارت بردارید و بگذارید کمی خنک شود.
- سپس، مخلوط را از صافی عبور دهید تا روغن حیوانی از ذرات کره جدا شود.
- روغن حیوانی را در ظرفی تمیز و درب دار بریزید و در جای خنک و تاریک نگهداری کنید.
نکات:
- برای تهیه روغن حیوانی مرغوب، از کره محلی و تازه استفاده کنید.
- حرارت را ملایم نگه دارید تا کره نسوزد.
- به طور مداوم مخلوط را هم بزنید تا از ته گرفتن آن جلوگیری کنید.
- میتوانید از زعفران، هل و سایر ادویهها برای طعم دادن به روغن حیوانی استفاده کنید.
- روغن حیوانی را میتوانید تا چند ماه در یخچال نگهداری کنید.
روشهای دیگر تهیه روغن حیوانی:
- روش سنتی: در این روش، کره را در مشک میریزند و آن را به شدت تکان میدهند تا چربی از آب و سایر مواد تشکیل دهنده شیر جدا شود.
- روش صنعتی: در این روش، از دستگاههای سانتریفیوژ برای جدا کردن چربی از آب و سایر مواد تشکیل دهنده شیر استفاده میشود.
مضرات روغن حیوانی متفاوت هستند که در ادامه توضیح می دهیم.
مضرات روغن حیوانی
روغن حیوانی، با وجود فواید و مزایای متعددی که دارد، در صورت مصرف بیش از حد میتواند مضراتی نیز برای سلامتی داشته باشد. برخی از مضرات روغن حیوانی عبارتند از:
1. افزایش وزن:
روغن حیوانی کالری بسیار بالایی دارد. به طور مثال، یک قاشق غذاخوری روغن حیوانی حدود 100 کالری دارد. مصرف بیش از حد این روغن میتواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود.
2. افزایش کلسترول:
روغن حیوانی حاوی کلسترول اشباع شده است. مصرف بیش از حد کلسترول اشباع شده میتواند منجر به افزایش کلسترول بد (LDL) در خون شود. افزایش LDL خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را افزایش میدهد.
3. بیماریهای قلبی عروقی:
مصرف بیش از حد روغن حیوانی، به دلیل افزایش کلسترول بد (LDL) و تری گلیسیرید، میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی مانند سکته قلبی و مغزی را افزایش دهد.
4. دیابت نوع 2:
مطالعات نشان دادهاند که مصرف زیاد چربیهای اشباع شده، مانند چربی موجود در روغن حیوانی، میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
5. مشکلات گوارشی:
روغن حیوانی هضم سختی دارد و میتواند منجر به مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه، نفخ و یبوست شود.
6. سرطان:
برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف زیاد چربیهای اشباع شده، مانند چربی موجود در روغن حیوانی، میتواند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان، مانند سرطان روده بزرگ و سینه را افزایش دهد.
نکات مهم:
- مصرف روغن حیوانی را در حد اعتدال نگه دارید.
- اگر سابقه بیماریهای قلبی عروقی، دیابت نوع 2 یا مشکلات گوارشی دارید، در مصرف روغن حیوانی احتیاط کنید.
- از روغنهای حیوانی با کیفیت و ارگانیک استفاده کنید.
- به جای روغن حیوانی از روغنهای گیاهی سالم مانند روغن زیتون، روغن کانولا و روغن آفتابگردان استفاده کنید.
در نهایت، لازم به ذکر است که روغن حیوانی در صورت مصرف صحیح و در حد اعتدال میتواند فواید متعددی برای سلامتی داشته باشد. با این حال، مصرف بیش از حد آن میتواند مضراتی را به همراه داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: طرز تهیه مربای کیوی خانگی را اینجا بخوانید
خواص روغن حیوانی
در کنار مضرات روغن حیوانی، روغن حیوانی خواصی هم دارد که در صورت مصرف صحیح و اندازه آن مفید هستند
خواص روغن حیوانی:
- منبع غنی ویتامین A و D: این ویتامینها برای سلامت استخوانها، بینایی و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند.
- حاوی اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و متوسط: این اسیدهای چرب به هضم غذا و جذب مواد مغذی کمک میکنند.
- دارای خواص ضد التهابی: روغن حیوانی میتواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند.
- افزایش دهنده کلسترول HDL: این نوع کلسترول برای سلامت قلب و عروق مفید است.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: روغن حیوانی به دلیل داشتن ویتامین A و D و همچنین اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و متوسط میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
- سلامت پوست و مو: روغن حیوانی به دلیل داشتن ویتامین A و E میتواند به سلامت پوست و مو کمک کند.
- افزایش انرژی: روغن حیوانی کالری بالایی دارد و میتواند به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
کاربردهای روغن حیوانی:
- آشپزی: روغن حیوانی برای پخت و پز، سرخ کردن و تفت دادن غذا استفاده میشود.
- طعم دهنده: روغن حیوانی طعم و عطر قوی به غذاها میدهد.
- طب سنتی: روغن حیوانی در طب سنتی برای درمان بیماریهای مختلف از جمله درد مفاصل، کمبود ویتامین A و D و یبوست استفاده میشود.
نکاتی در مورد مصرف روغن حیوانی:
- روغن حیوانی کالری بالایی دارد: مصرف بیش از حد آن میتواند منجر به افزایش وزن شود.
- روغن حیوانی حاوی کلسترول است: افراد مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی باید در مصرف آن احتیاط کنند.
- روغن حیوانی را باید در جای خنک و تاریک نگهداری کرد.
ارزش غذایی روغن حیوانی
در اینجا می خواهیم علاوه بر مضرات روغن حیوانی و فواید آن در مورد ارزش غذایی روغن حیوانی صحبت کنیم، ارزش غذایی روغن حیوانی به نوع شیر، روش تهیه و سایر عوامل بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، روغن حیوانی منبع غنی از موارد زیر است:
- کالری: روغن حیوانی کالری بالایی دارد. یک قاشق غذاخوری (14 گرم) روغن حیوانی حدود 112 کالری دارد.
- چربی: روغن حیوانی تقریباً 100% چربی است. چربی موجود در روغن حیوانی شامل چربیهای اشباع شده، چربیهای تک غیراشباع و چربیهای چند غیر اشباع است.
- ویتامینها: روغن حیوانی منبع غنی از ویتامین A و D است. همچنین حاوی ویتامینهای E و K است.
- مواد معدنی: روغن حیوانی حاوی مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، پتاسیم و منیزیم است.
جدول زیر ارزش غذایی 100 گرم روغن حیوانی را نشان میدهد:
ماده مغذی | مقدار |
---|---|
کالری | 883 کیلوکالری |
چربی | 99.8 گرم |
چربی اشباع شده | 62.5 گرم |
چربی تک غیراشباع | 26.5 گرم |
چربی چند غیر اشباع | 4.8 گرم |
کربوهیدرات | 0 گرم |
پروتئین | 0.28 گرم |
ویتامین A | 840 میکروگرم |
ویتامین D | 1.8 میکروگرم |
ویتامین E | 2.8 میلی گرم |
ویتامین K | 8.6 میکروگرم |
کلسیم | 4 میلی گرم |
فسفر | 30 میلی گرم |
پتاسیم | 5 میلی گرم |
منیزیم | 4 میلی گرم |
روغن حیوانی یک ماده مغذی و مفید برای سلامتی است، اما باید در حد اعتدال مصرف شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، در اینجا چند نکته دیگر در مورد ارزش غذایی روغن حیوانی وجود دارد:
- روغن حیوانی اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و متوسط (SCFA) را فراهم میکند. SCFAها میتوانند به سلامت روده و سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
- روغن حیوانی میتواند به جذب ویتامینها کمک کند. ویتامینهای A، D، E و K محلول در چربی هستند، به این معنی که برای جذب شدن به چربی نیاز دارند. روغن حیوانی میتواند به جذب این ویتامینها از غذا کمک کند.
- روغن حیوانی میتواند به سلامت پوست و مو کمک کند. ویتامین A موجود در روغن حیوانی برای سلامت پوست و مو ضروری است. روغن حیوانی همچنین میتواند به مرطوب شدن پوست و مو کمک کند.
در مصرف روغن حیوانی به مضرات روغن حیوانی، فواید آن و مقدار مصرف آن توجه کنید.